
فضای مجازی، فضایی که با قرار دادن اطلاعاتی بیشمار به فرد، قدرتی بیشتر، ذهنیتی بازتر و در نتیجه امنیت روانی بیشتری برای او به ارمغان میآورد؛ با این وجود همین قدرت و امنیت بیشتر میتواند گاه باعث آشفتگی و اضطراب بیشتر و همچنین امنیت ساختگی نیز بشود. این فضای بیمرز و حدود که همیشه و به آسانی در دسترس همگان است، به همان آسانی نیز محو میشود؛ بدون آنکه نشانی از خود به جای بگذارد. حال این پرسش مطرح میشود که آیا به راستی میتوان به این فضای نامتعادل آنقدر اعتماد داشت که کودک و نوجوان را بدون نظارتی در آن آزاد و رها گذاشت؟
امروزه بسیاری از اندیشمندان بر این نظرند که در پی به وجود آمدن رسانههای ارتباطی جدید با ظرفیتهای متفاوت و گوناگون، به خصوص رسانههای دوجانبه، تعاملی و چند رسانهای (مولتیمدیا)، انقلابی ارتباطی در جهان امروز به وقوع پیوسته است. در چنین جهانی، فضای مجازی و البته اینترنت به مثابه رسانهای مدرن، جزء لاینفک زندگی امروزی را تشکیل میدهد و بدین گونه خویش را از سایر رسانهها تفکیک مینماید.
میتوان به جرات بیان داشت که اینترنت گستردهترین، سهلترین و کاملترین منبع اطلاعاتی است که بشر تاکنون به خود دیده است. اینترنت به عنوان پدیدهای تکنولوژیک توانایی فراهم کردن امکاناتی همچون تعامل اجتماعی (اتاقهای گفتگو) و یا غیر همزمان (نامه الکترونیکی)، با افراد دور و یا نزدیک، امکان ایجاد یک جغرافیای مشترک، امکان دور شدن از مرزهای سنتی و در نتیجه داشتن نوعی آرامش و امنیت روانی ناشی از کاهش فشار اهرمهای کنترل اجتماعی و هم چنین دستیابی به آرامشی نسبی به دنبال امکان گمنام بودن و گمنام ماندن و در نتیجه کم رنگ شدن نقش نابرابری های اجتماعی در جهان واقعی همچون تبعیض نژادی، جنسیتی، طبقاتی و قومی و… را فراهم میآورد.
علل و عوامل ایجاد آسیب در فضای مجازی

باید و نبایدهای آموزش فضای مجازی به کودکان
این روزها با نگاهی به اطراف خود متوجه می شویم که استفاده از اینترنت و تلفنهای هوشمند در بین کودکان و نوجوانان به شدت افزایش پیدا کرده است و کمتر کودکی را میتوان پیدا کرد که از تبلت و تلفنهایی که به اینترنت متصل میشوند استفاده نکنند یا علاقه به استفاده از این پدیده نداشته باشند. همین موضوع هم اهمیت و هم حساسیت نظارت بر استفاده کودکان و نوجوانان از فضای مجازی را بیشتر میکند.
فضای مجازی برای کودکان خطرات بسیار زیادی میتواند داشته باشد. در فضای مجازی، امکان برقراری تماسهای نامناسب کودکان با افرادی که ممکن است قصد سوء استفاده، بهره برداری و یا تجاوز به حریم خصوصی آنها را داشته باشند، وجود دارد. در فضای مجازی، امکان بروز رفتارهای نامناسب کودکان به واسطه تاثیرپذیری از شیوههای برخورد آنلاین دیگران مانند ارائه اطلاعات شخصی در مکانهایی که افراد بسیار زیادی به آنها دسترسی خواهند داشت، وجود دارد. بر همین اساس، امکان تبدیل شدن کودکان و نوجوانان به عامل و یا هدف «زورگیری سایبری» وجود دارد. فضای مجازی، امکان دسترسی به محتوای نامناسب مانند فیلمها، تصاویر، مطالب و نوشتههای غیر اخلاقی، نژادپرستانه، خشونت آمیز و دیگر موارد مضر و خطرناک یکی دیگر از مواردی است که کودکان و نوجوانان را به شدت در معرض تهدید قرار میدهد.